Το Πανεπιστήμιο Κρήτης και ο Δήμος Αγίου Νικολάου ανακοινώνουν την ίδρυση του νέου Κέντρου Μεσαιωνικής και Νεότερης Ιστορίας και Αρχαιολογίας Λασιθίου, με έδρα την ιστορική πρωτεύουσα του Δήμου, τη Νεάπολη. Η απόφαση επισφραγίστηκε κατόπιν συνάντησης αντιπροσωπειών του Πανεπιστημίου και του Δήμου την Παρασκευή, 10 Οκτωβρίου 2025.

Το Κέντρο θα είναι αφιερωμένο στη διατήρηση, προβολή και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του Μιραμπέλλου. Θα φιλοξενεί εκπαιδευτικές, επιστημονικές και ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, με έμφαση στη μεσαιωνική και νεότερη περίοδο. Παράλληλα, προβλέπεται η διασύνδεσή του με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) που λειτουργούν στην πόλη, καθώς και με τις εν εξελίξει αρχαιολογικές δραστηριότητες του Πανεπιστημίου στην ευρύτερη περιοχή.

Στις συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν συμμετείχαν από πλευράς Πανεπιστημίου Κρήτης ο Πρύτανης, Καθηγητής Γεώργιος Μ. Κοντάκης, το μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης, Καθηγητής Μιχαήλ Παυλίδης, η Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ελευθερία Ζέη και ο Σύμβουλος των Πρυτανικών Αρχών, Νίκος Κοκκίνης. Τον Δήμο Αγίου Νικολάου εκπροσώπησαν, μεταξύ άλλων, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Σοφία Καραμανώλη, και Αντιδήμαρχοι. Τη στήριξή τους στο εγχείρημα εξέφρασαν επίσης ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμος και ο Αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου, Γιάννης Ανδρουλάκης.

Στις μελλοντικές δράσεις του Κέντρου περιλαμβάνονται προγράμματα Erasmus, εργαστήρια υποψηφίων διδακτόρων, καθώς και εκπαιδευτικές επισκέψεις σχολείων.

Όπως δήλωσε σχετικά ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Καθηγητής Γεώργιος Μ. Κοντάκης: «Το Κέντρο που θα λειτουργήσει στη Νεάπολη, θα μελετήσει και θα αναδείξει την ιστορία και τον πολιτισμό σε τοπικό επίπεδο αλλά και ευρύτερα. Στην προσπάθεια αυτή θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Γεράσιμο, τον Δήμο Αγίου Νικολάου, την Π.Ε Λασιθίου και πιο πολύ από όλους την τοπική κοινωνία για την συμπαράσταση και βοήθεια για την υλοποίηση του σκοπού. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης σε συνεργασία με τον τοπική κοινωνία στο επόμενο χρονικό διάστημα θα παρουσιάσει τις συγκεκριμένες δράσεις σε επίπεδο ιστορίας και πολιτισμού».

Ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου Μανώλης Μενεγάκης δήλωσε σχετικά: «Η ίδρυση του Κέντρου Μεσαιωνικής και Νεότερης Ιστορίας και Αρχαιολογίας Λασιθίου που θα έχει έδρα τη Νεάπολη αποτελεί σημείο αναφοράς για τον Δήμο μας και επισφραγίζει μια συνεργασία που βασίζεται στην αμοιβαία εκτίμηση, το κοινό όραμα και την πίστη στη δύναμη της γνώσης και του πολιτισμού. Η επισημοποίηση της συνεργασίας μας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τον τόπο μας — μια πράξη ευθύνης απέναντι στο παρελθόν και μια επένδυση στο μέλλον. Το Κέντρο αυτό θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την έρευνα, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, αναδεικνύοντας τη μακραίωνη ιστορία και τον πλούτο της περιοχής μας. Εκ μέρους του Δήμου Αγίου Νικολάου, εκφράζω τις θερμές μου ευχαριστίες προς τον Πρύτανη και τους συνεργάτες του για τη στήριξη και τη διάθεσή τους να προχωρήσουμε μαζί σε αυτό το κοινό όραμα».

Η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Αγίου Νικολάου Σοφία Καραμανώλη ανέφερε: «Σήμερα είναι μια ιδιαίτερα σημαντική μέρα για τον Δήμο Αγίου Νικολάου, με το ξεκίνημα της παρουσίας του Πανεπιστημίου Κρήτης στην περιοχή μέσω της ίδρυσης του Κέντρου στη Νεάπολη. Κάτι που κάνει πράξη και το διαχρονικό αίτημα της τοπικής κοινωνίας για συνεργασία με Ανώτατο Ίδρυμα και μάλιστα σε ερευνητικό επίπεδο. Ευχή μας είναι να προχωρήσουν όλα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».

Η Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αναπλ. Καθηγήτρια Ελευθερία Ζέη τόνισε ότι: «Η Νεάπολη είναι μια περιοχή όπου το Πανεπιστήμιο έχει επενδύσει ερευνητικά και επιστημονικά και είναι πολύ θετική για εμάς η ιδέα να κάνουμε εδώ κάτι πιο  μόνιμο, που θα έχει και σχέση με τους τοπικούς φορείς όπως η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, τα Γ.Α.Κ., το Λαογραφικό Μουσείο. Κάθε τόπος της Νεάπολης είναι ένα ιστορικό σημείο όπου μπορούμε να επενδύσουμε, σε σύμπραξη και με την τοπική κοινωνία».

Ο Αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου Γιάννης Ανδρουλάκης εξέφρασε τη διάθεση της Περιφέρειας Κρήτης να στηρίξει το εγχείρημα λέγοντας ότι το Κέντρο αυτό «δημιουργεί όχι μόνο μια αμφίδρομη σχέση με την περιοχή μας αλλά και την διασύνδεση με την ακαδημαϊκή κοινότητα και τους φοιτητές που θα φιλοξενούνται στο εξής εδώ ως ερευνητές και θα δημιουργήσουν προοπτικές ανάδειξης της περιοχής».

Από την πλευρά του ο Σύμβουλος των Πρυτανικών Αρχών του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Κοκκίνης ανέφερε ότι: «Η ολοκλήρωση της προσπάθειας για την ίδρυση του Κέντρου Μεσαιωνικής και Νεότερης Ιστορίας και Αρχαιολογίας στη Νεάπολη, θα συμβάλει στο να αναπτυχθεί στην περιοχή έντονη ιστορική και πολιτιστική δραστηριότητα το επόμενο διάστημα. Σήμερα επιβεβαιώνεται η βούληση του Πανεπιστημίου, το οποίο ευχαριστούμε αλλά και η βούληση της τοπικής κοινωνίας, η οποία με κάθε τρόπο θα ταυτιστεί και θα υποστηρίξει αυτή την πρoσπάθεια».

Δείτε εδώ το συνημμένο δελτίο τύπου.